Uitleg

Met het effectiever maken van de pensioencommunicatie wordt bedoeld dat de deelnemer:

• weet hoeveel pensioen hij kan verwachten
• kan nagaan of dit voldoende voor hem is
• zich bewust is van de risico’s van de pensioenvoorziening
• weet welke keuzemogelijkheid hij heeft
• een handelingsperspectief krijgt
  

Eisen

De ‘eisen’ die worden gesteld aan pensioencommunicatie door de pensioenuitvoerder zijn:

• wees correct, duidelijk, tijdig en evenwichtig
• sluit aan bij de informatiebehoeften en kenmerken van de deelnemer
• geef inzicht in de keuzemogelijkheden en gevolgen van belangrijke levensgebeurtenissen

De ‘eisen’ betreffen open normen. Dat wil zeggen dat de AFM het vooralsnog aan de pensioenuitvoerders zelf overlaat om het op een goede manier in te vullen.

Belangrijkste wetswijzigingen

De belangrijkste wetswijzigingen die in de Pensioenwet zijn/worden doorgevoerd:

• Artikel 21 PW: De startbrief wordt vervangen door Pensioen 1-2-3 (per 1 juli 2016)
• Artikel 38 PW: Het Uniform Pensioen Overzicht (UPO) hoeft alleen nog maar een opgave te verstrekken over de opgebouwde aanspraken (vanaf 1 juli 2015). Tot 1 juli 2015 vermeldde het UPO ook de te bereiken aanspraken. De gedachte hierachter is dat het UPO een opgave verstrekt van de huidige situatie en niet van de toekomstige situatie. De toekomstige situatie wordt namelijk vermeld in het pensioenregister.
• Artikel 51 PW: Pensioenregister. Het pensioenregister (www.mijnpensioenoverzicht.nl) zal de te bereiken aanspraken, voor zover het ouderdomspensioen betreft, weergeven op basis van een drietal scenario’s: pessimistisch, verwacht en optimistisch. De verwachting is dat deze drie scenario’s medio 2017 in het pensioenregister beschikbaar zullen zijn.

PENSIOEN 1-2-3

Zoals aangegeven, zal de startbrief, zoals we die nu in al zijn vormen kennen, op uiterlijk 1 juli 2016 door de pensioenuitvoerders worden vervangen door Pensioen 1-2-3. Pensioen 1-2-3 is tot stand gekomen in samenwerking met het Verbond van Verzekeraars en de Pensioenfederatie. Vrijwel alle pensioenuitvoerders en pensioenfondsen zijn hierbij aangesloten. Pensioen 1-2-3 heeft als doel het uniform gebruik van teksten en vormgeving (iconen). Hierdoor kunnen pensioenregelingen onderling beter met elkaar worden vergeleken en biedt het de deelnemer ‘handelingsperspectief’.

Drie lagen

Pensioen 1-2-3 bestaat, zoals de naam al zegt, uit drie lagen:

Laag 1: De basale gegevens: wat krijgt de deelnemer, wat krijgt de deelnemer niet, hoe bouwt de deelnemer pensioen op, welke keuzes heeft de deelnemer, hoe zeker is het pensioen, welke kosten worden er door de pensioenuitvoerder gemaakt?
Laag 2: Dezelfde inhoud als Laag 1 met meer informatie over de gebruikte staffel en de  mogelijkheid van bijsparen.
Laag 3: De (juridische) documenten van de pensioenuitvoerder.
Laag 1 moet door de pensioenuitvoerder worden verstrekt aan de deelnemer. Voor laag 2 en 3 mag de pensioenuitvoerder volstaan met een verwijzing naar de website van de pensioenuitvoerder.

De meest voorkomende iconen zijn:

Ouderdomspensioen	Partnerpensioen
Eigen bijdrage	Waardeoverdracht
Deeltijdpensionering

Commentaar

Ondanks alle goede bedoelingen van de overheid met Pensioen 1-2-3 is APS Pensioenteam van mening dat de wettelijke pensioeninformatie nog altijd te gefragmenteerd wordt gepresenteerd aan de deelnemer. Pensioen 1-2-3 biedt te weinig informatie, het UPO vermeldt slechts de opgebouwde waarde en het pensioenregister vermeldt het te verwachten pensioen. Voor een compleet beeld van de pensioensituatie zal de deelnemer hierdoor nog altijd verschillende bronnen moeten raadplegen. Naast deze wettelijke pensioeninformatiebronnen bieden pensioenuitvoerders vaak zelf ook nog online pensioeninzichten voor de deelnemers. Mogelijk is dit echter niet bevorderlijk is voor het totaaloverzicht.

Eén van de doelstellingen van Pensioen 1-2-3 is de onderlinge vergelijkbaarheid tussen pensioenregelingen te vergroten. Maar wat houdt dat dan in? Is het enkel het kunnen vergelijken van de iconen van de ene regeling met die van de andere regeling? Welk handelingsperspectief wordt een deelnemer daarmee precies geboden? Hoe kan een deelnemer nu weten dat hij beter kan bijsparen (handelingsperspectief) als hij, in het geval van een premieovereenkomst, de opgebouwde waarde nog altijd niet kan relateren aan de ingelegde premies en behaalde rendementen? Deze essentiële informatie ontbreekt overigens nog in alle wettelijke pensioenuitingen.

Daarnaast zou Pensioen 1-2-3 naar onze mening ook iets moeten vertellen over de kwaliteit van de pensioenregeling. De ene uitkerings- of premieovereenkomst is immers de andere niet. De meest voorkomende uitkeringsovereenkomst van dit moment is een middelloonregeling. De meest voorkomende premieovereenkomst van dit moment is een beschikbare premieregeling. In beide regelingen kan het maximale ambitieniveau van 1,875% worden behaald, uitgaande van de minimale franchise.

Onderstaande tabel laat het verschil in te bereiken ouderdomspensioen en ambitieniveau zien wanneer het maximale opbouwpercentage van 1,875% wordt verlaagd naar 1,75% en wanneer de minimale franchise van 12.953 euro wordt verhoogd naar 15.000 euro.

Tabel: Invloed van het opbouwpercentage en de franchise op het te bereiken pensioen en het ambitieniveau 

Een deelnemer ziet dus aan de hand van de iconen in Pensioen 1-2-3 dat hij deelneemt in een uitkerings- of premieovereenkomst en wat zijn/haar opbouwpercentage en franchise is. Maar hij ziet niet hoe het opbouwpercentage (of staffelpercentage) en/of de franchise zich verhoudt tot het maximale opbouwpercentage (1,875%) en de minimale franchise (12.953 euro). Zodoende kan hij dus nooit de kwaliteit van de regeling beoordelen en deze vergelijken met een andere uitkeringsovereenkomst, laat staan hiernaar handelen.

Pensioen 1-2-3 is een stap in de goede richting, maar we zijn er nog niet.